SAR / ARAMA - KURTARMA
Özellikle 1999 yılında yaşanan İzmit Depremi sonrasında dikkat çeken arama köpekleri gönüllüler vasıtasıyla sivil toplum kuruluşlarında ve AFAD öncülüğünde kamu kurumlarında eğitilmektedir.
Dünyada pek çok farklı standart olmakla hepsinin ortak noktası kazazedeye ya da kayıp kişileri en kısa sürede canlı bulma gayesini güder. Arama köpeği eğitiminde standartlar ülkelere göre farklılık gösterebilmektedir. Bu konuda en geniş kitlelere ulaşan kurum günümüzde IRO'dur. IRO tüm kıtalarda, pek çok ülkede FCI desteğiyle arama - kurtarma köpeklerinin eğitim standartlarını belirler ve sertifikasyon sağlamaktadır.
İtaat eğitimini etkileyecek eksik sosyalizasyon, iletişim eksikliği, tıbbi ya da psikolojik sebepli korkular, yaşam düzenindeki yanlışlar itaat eğitiminin müfredatına dahildir. Bu yüzden köpeğinizle yaşadığınız problemleri bir liste halinde not almanız fayda sağlayabilir.
Ülkemizde bu görevi Afet ve Acil Durum Başkanlığı Ulusal standartlarını oluşturarak üstlenmiştir. AFAD tarafından yapılan testlerde sertifika almaya hak kazanan köpekler iki yıl süreyle afetlerde ve arama faaliyetlerinde görev alabilirler.
IRO kurallarına göre yeterlilik sınavına katılım yaşı köpekler için 15 aylıkken AFAD standartlarına göre köpeğin sınava katılım yaşı 18 aylıktır.
Arama - kurtarma köpeklerinin birden fazla branşı bulunmakta ve tercihen bir köpek bir branşa yoğun biçimde çalıştırılmaktadır. Bunun yanı sıra köpekler havadan koku takibi yapan, yerden koku takibi yapan köpekler gibi çalışma esaslarına göre gruplara ayrılabilirler.
En yaygın kullanılan arama köpekleri afetzede ya da kayıp kişilerin yerini rüzgarın havadan taşıdığı kokuyu takip ederek bulmak için eğitilmektedirler. Bu sayede doğada kaybolan kişiler daha kısa sürede, daha geniş alanların taranmasında ve aranan kişiye daha çabuk ulaşılmasına yardımcı olurlar.
Köpeklerin kurtarma faaliyetlerinde kullanıldığı ancak daha az yaygın branşlar da bulunmaktadır. Çığ arama köpekleri ya da suda kurtarma köpekleri bunlardan bazılarıdır.
Son dönemde dünya üzerinde yeni bir akım olarak hızla sayısı artan mantrailing köpekleri ise hem kırsalda hem de şehir içinde kaybolan kişilere ulaşmak için eğitilmektedir. Bu sayede alzheimer hastalığı olan ancak evine dönemeyen pek çok kişiye ulaşılabilmekte, doğada kaybolan kişilere ait bir eşyaya rastlandığında arama faaliyetine destek olarak taranacak alanın daraltılmasına yardımcı olunabilmektedir.
Tüm bu branşlarda eğitilen köpekler gönüllü yardımlaşma için eğitilebileceği gibi sportif maksatla, köpekli bir etkinlik olarak da insan hayatında yer alabilmektedir. Her yıl farklı ülkelerde, farklı branşlarda arama - kurtarma köpekleri için uluslararası yarışmalar ve dünya şampiyonaları düzenlenmektedir.
Arama köpeği eğitim faaliyetlerinde köpekler sahipleri ile birlikte çalışmalara katılmaktadır. Bu yüzden köpeğin eğitime yatkınlığı kadar köpek sahibinin sorumluluğu ve düzenli çalışması da önem taşır. Sürecin nasıl işlediğini tecrübe etmek için yerel gönüllü arama köpeği grupları ile temasa geçebilir ya da AFAD köpek eğitim merkezlerini ziyaret ederek bu eğitime ne kadar hazır olduğunuzu tecrübe edebilirsiniz.
